Artykuły - Nurkowanie jaskiniowe

Nurkowanie jaskiniowe to nurkowanie w podziemnych zbiornikach wodnych, które ma charakter sportowy lub eksploracyjny; polega na pokonywaniu zalanych wodą jaskiń lub fragmentów jaskiń, najczęściej syfonów (ang. sumps), przy użyciu sprzętu do nurkowania; rzadziej na bezdechu. Umożliwia również bezpieczne pokonywanie obiektów sztucznych zalanych wodą. Kolebką nurkowania jaskiniowego jest Francja.

Nurkowanie jaskiniowe można podzielić na:

• Nurkowanie w głębi jaskiń zalanych wodą - Nurkowanie w głębi jaskiń wiąże się z wieloma trudnościami dodatkowymi: uciążliwym transportem sprzętu nurkowego do otworu jaskini, który w przypadku Tatr może przekroczyć 5 godzin marszu, brakiem możliwości dojechania jakimkolwiek środkiem transportu do otworu, koniecznością przeniesienia sprzętu w głąb jaskini, pokonując formacje poziome (np. szczeliny, zaciski) oraz studnie z wykorzystaniem technik alpinizmu jaskiniowego (transport w głąb jaskini może trwać wiele godzin), koniecznością założenia biwaku we wnętrzu jaskini. Po przenurkowaniu syfonu często występuje sytuacja, gdy samotny nurek jaskiniowy napotyka na suche partie jaskini, które zmuszony jest pokonać własnymi siłami, by napotkać kolejny syfon itd.

• Nurkowanie w źródłach (wywierzyskach) - Nurkowanie w źródłach jest najbardziej przystępną formą nurkowania jaskiniowego. Wywierzyska osiągalne są już w odległości kilkudziesięciu metrów od samochodu. Przejrzystość wody najczęściej sięga kilkunastu metrów. W Polsce jedyne wywierzyska zdatne do nurkowania zlokalizowane są w Tatrach: Wywierzysko Bystrej oraz wywierzysko Niżniej Kasprowej Jaskini.

• Nurkowanie w ponorach (wchłonach) - Nurkowanie w ponorach jest działalnością uzasadnioną jedynie w wyjątkowych przypadkach. Nurkowania takie są wyjątkowo niebezpieczne ze względu na poruszanie się w głąb jaskini zgodnie z kierunkiem prądu wody, co implikuje, iż powrót odbywa się pod prąd, a zużycie gazów oddechowych jest trudne do wyliczenia. Może się okazać, że powrót w kierunku ponoru jest w ogóle niemożliwy.

• Nurkowanie w obiektach sztucznych zalanych wodą, np. sztolniach, kopalniach itp. Ten rodzaj nurkowania  polega na eksploracji obiektów sztucznie wytworzonych przez działalność człowieka, najczęściej wydobywczą, jest popularną formą treningu poprzedzającego właściwe nurkowania jaskiniowe. Większość tego typu obiektów w Polsce znajduje się w woj. dolnośląskim oraz woj. świętokrzyskim. Wymienić tu należy również Międzyrzecki Rejon Umocniony (MRU) oraz obiekty zalane wodą w Warszawie i Krakowie.

• Nurkowe ratownictwo jaskiniowe - to działalność podwodna, która ma na celu ratowanie ludzkiego życia i zdrowia w obiektach naturalnych i sztucznych zalanych wodą. W Polsce w porozumieniu z Krajowym Systemem Ratowniczo-Gaśniczym z 13 stycznia 2006 r. działa Zespół Nurkowy Grupy Ratownictwa Wysokościowego PZA. W Tatrach nurkowe ratownictwo jaskiniowe realizowane jest statutowo przez TOPR.